Nowe brzmienie z zachowanych nut

Jest mi niezmiernie miło przywitać wszystkich w ten wyjątkowy dla Olsztyna wieczór. To dziś obchodzimy święto św. Jakuba Apostoła, patrona naszego miasta i bazyliki konkatedralnej. Dziś też obudzimy muzykę sprzed ponad 200 lat - mówił, witając słuchaczy, ks. Tomasz Garwoliński, dyrektor Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum”, a jednocześnie pomysłodawca i organizator wydarzenia.

Pierwszy koncert miał miejsce na dziedzińcu kolegiaty w Dobrym Mieście na początku czerwca. - Dziś kompozycje wokalno-instrumentalne, wykonywane kiedyś na Warmii, zabrzmią w murach tej gotyckiej świątyni. Usłyszymy kompozycje wokalno-instrumentalne w wykonaniu muzyków grających na instrumentach historycznych. Niektóre z nich pochodzą z XVIII wieku, niektóre zostały odtworzone na wzór instrumentów dawnych. Muzycy zaangażowani w realizację koncertu przyjechali do nas praktycznie z całej Polski - podkreślał ks. Garwoliński.

- Zapraszam do wysłuchania obudzonej po 200 latach muzyki, która rozbrzmiewała we wnętrzach warmińskich kościołów, także we wnętrzu tej konkatedry św. Jakuba - mówił kapłan.

Już w XIV wieku w miastach warmińskich były szkoły, których celem było danie uczniom - obok podstaw umiejętności czytania i pisania - nauki liturgii i śpiewu kościelnego. Obok śpiewu kultywowano także muzykę instrumentalną. Najważniejsze znaczenie w diecezji miała fromborska szkoła katedralna, a później szkoły jezuickie w Braniewie, Reszlu i Świętej Lipce.

- Propagatorami kultury muzycznej były również kapele kościelne, czyli zespoły śpiewaków i muzyków, działające pod patronatem Kościoła i w jego służbie. Uświetniały one uroczystości liturgiczne, ale też świeckie, związane z życiem miejscowej społeczności. Wiadomości wprost dotyczące kapeli olsztyńskiej pochodzą dopiero z drugiej połowy XVIII w., a są zawarte w pamiętnikach Warmiaka pochodzącego z Biesowa koło Biskupca Franciszka Liedera - mówił kapłan.

W biografii swojego ojca Jana podaje on, że wykształcenie muzyczne zdobył w Olsztynie, gdzie uczył się gry na organach i innych instrumentach. Naukę prowadził organista kościoła św. Jakuba, a także instrumentaliści działający w miejscowej kapeli, która - jak napisał - „słynęła naówczas na całą Warmię”.

- Kapela musiała więc prezentować wysoki poziom. W swoim repertuarze, obok towarzyszenia do wykonywanych w świątyni pieśni religijnych, miała Msze, nieszpory, litanie, a także symfonie, uwertury czy koncerty. Po kapelach warmińskich zachował się do dziś bardzo niekompletny zbiór muzykaliów, przechowywany w Bibliotece „Hosianum” w Olsztynie. Wśród zachowanych nut największą grupę stanowią msze. Są części zmienne Mszy: ofertoria i graduały, są nieszpory, litanie i arie, a także symfonie. W zbiorach biblioteki zachowało się kilkaset mniejszych i większych kompozycji. Dziś usłyszymy tylko niewielki fragment muzycznych zbiorów przechowywanych w Bibliotece „Hosianum” - wyjaśniał ks. Tomasz Garwoliński.

Wydarzenie objęli patronatem: abp Józef Górzyński metropolita warmiński, Artur Chojecki wojewoda warmińsko-mazurski.

Organizatorami byli: Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” oraz Miejski Ośrodek Kultury w Olsztynie.