14 lutego 1942 r. naczelny wódz gen. Władysław Sikorski powołał Armię Krajową (AK). Była ona kontynuatorką Służby Zwycięstwu Polski (SZP) i Związku Walki Zbrojnej (ZWZ). Pierwszym dowódcą AK został komendant główny ZWZ gen. Stefan Rowecki "Grot".

Armia Krajowa była największym w Europie podziemnym wojskiem zorganizowanym do walki z okupantem niemieckim (i sowieckim). W 1944 r. jej liczebność sięgała ponad 350 tys. zaprzysiężonych żołnierzy, w tym ok. 10 tys. oficerów i ok. 35-40 tys. ochotników walczących w oddziałach leśnych. Jej strategicznym celem było przygotowanie i wywołanie ogólnopolskiego powstania.

W rocznicę powołania AK pod olsztyńskim pomnikiem Armii Krajowej zebrali się przedstawiciele władz, służb mundurowych oraz instytucji, którzy złożyli kwiaty i zapalili znicze. Przy pomniku stanęła również przygotowana przez IPN wystawa prezentująca historię i działania AK.

AK została rozwiązana 19 stycznia 1945 r. przez gen. Leopolda Okulickiego "Niedźwiadka". W sytuacji zajmowania Polski przez okupanta sowieckiego byłym żołnierzom Armii Krajowej polecono wówczas prowadzenie dalszej działalności "w duchu odzyskania pełnej niepodległości państwa i ochrony ludności polskiej przed zagładą".