Archiwum Archidiecezji Warmińskiej

W 2022 r. przy wsparciu Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych przeprowadzono konserwację pięciu zbiorów, z czego cztery zawierają korespondencję kapituły katedralnej, a jeden księgę inwentarzy zamków biskupich na Warmii. Jak przybliża dyrektor archiwum ks. prof. Andrzej Kopiczko, dokumenty dotyczą lat od 1740 r. do prawie końca XVIII w.

- Początkowa korespondencja związana jest z ostatnimi miesiącami życia bp. Krzysztofa Andrzeja Jana Szembeka, który zmarł 16 marca 1740 roku, i objęcia rządów przez jego następcę bp. Adama Stanisława Grabowskiego. Potem korespondencja obejmuje czynności związane z wyborem następcy. Pojawiają się pisma nuncjatury apostolskiej, kanoników pochodzenia włoskiego, jak też brata zmarłego biskupa abp. gnieźnieńskiego Krzysztofa Antoniego Szembeka. Są listy sygnowane przez podkanclerzego koronnego Jana Malachowskiego i kard. Jana Lipskiego z Krakowa. Szczególne znaczenie ma pismo papieża Benedykta XIV do kandydata na biskupstwo warmińskie bp. Adama Stanisława Grabowskiego, w którym zostały przywołanie postanowienia układu piotrkowskiego z 1512 r. w sprawie procedur wyboru rządcy diecezji na Warmii - wyjaśnia ks. Kopiczko.

Cenną dokumentacją są pisma dotyczące włączenia Warmii do Prus w 1772 r. - Zachował się patent zaborczy z 13 września 1772 r., pismo króla Stanisława Augusta do biskupa warmińskiego i list kanonika Kajetana Ghigiottiego. Podobnie w ostatnim poszycie z tego zespołu odnajdziemy pisma sygnowane przez bp. Ignacego Krasickiego - wymienia dyrektor archiwum.

Piąty poszyt zawiera inwentarze z warmińskich zamków, kaplicy zamkowej w Lidzbarku Warmińskim oraz pałaców letnich w Smolajnach i Sątopach-Samulewie. - Poszyty te były bardzo zniszczone, co wynikało zarówno z upływu czasu, jak i wojen, które dotknęły Warmię, a po 1945 r. z relacji państwo-Kościół. Sytuacja poprawiła się w 1977 r., gdy w Olsztynie wzniesiono gmach Biblioteki i Archiwum Diecezji Warmińskiej. Obecnie najważniejszym zadaniem jest przywrócenie tym księgom wartości użytkowej i ich zabezpieczenie przed dalszą degradacją - mówi ks. Andrzej Kopiczko i podkreśla, że pomoc Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych przyczynia się do ratowania dziedzictwa kulturowego zachowanego w kościelnych archiwach.