Powrót do strony
  • nasze media
  • Kontakt
SUBSKRYBUJ zaloguj się
PROFIL UŻYTKOWNIKA
Wygląda na to, że nie jesteś jeszcze zalogowany.
zaloguj się
lub
zarejestruj się
Wiara.pl - Serwis

Posłaniec Warmiński

  • Nowy numer
  • AKTUALNOŚCI
  • Opinie
  • GALERIE
  • ARCHIWUM
  • KONTAKT Z ODDZIAŁEM
  • Liturgia
  • Diecezje
    • Bielsko-Żywiecka
    • Elbląska
    • Gdańska
    • Gliwicka
    • Katowicka
    • Koszalińsko-Kołobrzeska
    • Krakowska
    • Legnicka
    • Lubelska
    • Łowicka
    • Opolska
    • Płocka
    • Radomska
    • Sandomierska
    • Świdnicka
    • Tarnowska
    • Warmińska
    • Warszawska
    • Wrocławska
    • Zielonogórsko-Gorzowska
  • Archidiecezja
    • PARAFIE
    • BISKUPI
    • HISTORIA DIECEZJI

Najnowsze Wydania

  • GN 19/2025
    GN 19/2025 Dokument:(9250678,Kościół prawa czy Kościół miłości?)
  • GN 18/2025
    GN 18/2025 Dokument:(9238269,Człowiek jednej roli)
  • GN 17/2025
    GN 17/2025 Dokument:(9228937,Synchronizacja i piękni ludzie)
  • Historia Kościoła (9) 03/2025
    Historia Kościoła (9) 03/2025 Dokument:(9220196,Państwo ze stosów. Czy Francja podłożyła za dużo ognia pod własną historię?)
  • GN 16/2025
    GN 16/2025 Dokument:(9218524,Zwycięzca śmierci)
olsztyn.gosc.pl → Wiadomości z archidiecezji warmińskiej → Na tropie zagadki: Allenstein czy Olstin?

Na tropie zagadki: Allenstein czy Olstin? przejdź do galerii

W Archiwum Archidiecezji Warmińskiej odbyło się spotkanie, którego celem było przybliżenie historii polskiej nazwy Olsztyna. Uczestnicy mogli otrzymać odpowiedź na pytanie, od kiedy znano polską nazwę dzisiejszej stolicy Warmii i Mazur oraz dowiedzieć się, czy używał jej Mikołaj Kopernik.

 
Już w minionych wiekach obok nazwy Allenstein funkcjonowała nazwa Olstin. Krzysztof Kozłowski /Foto Gość

Trzecie czwartki miesiąca to wyjątkowe dni w Archiwum Archidiecezji Warmińskiej, wyjątkowe dla osób, które przychodzą na spotkania, podczas których w archiwum odkrywane są tajemnice i niespodzianki związane z historią naszego regionu. Tym razem dyrektor placówki ks. prof. Andrzej Kopiczko opowiadał o historii polskiej nazwy Olsztyna.

Powszechnie panuje opinia, że przed II wojną światową to był wyłącznie Allenstein. - Jednak tak nie jest - uśmiecha się ks. Kopiczko. Bowiem już w XV w. pojawiała się polska nazwa Olstin, zwłaszcza na południu Warmii.

- Udało mi się podczas badań historycznych, prowadzonych na inne tematy, natknąć na dokumenty, w których znajduje się nazwa Olsztyn. Zanotowałem sobie miejsca, gdzie ona się pojawiła. Trochę mnie też zainspirował prof. Janusz Jasiński, który wydał w 2003 r. monografię Olsztyna. W niej wspominał o polskiej nazwie, ale odwoływał się tylko do dwóch źródeł. Jak się okazuje, źródeł na temat polskiej nazwy miasta jest bardzo dużo - podkreśla ks. Andrzej.

Na tropie zagadki: Allenstein czy Olstin?   Ksiądz prof. Andrzej Kopiczko dzielił się efektami swoich badań dotyczących polskiej nazwy Olsztyna. Krzysztof Kozłowski /Foto Gość

Już w „Banderia Prutenorum” Jana Długosza - rękopis powstał w Krakowie w 1448 r. - po raz pierwszy występuje nazwa Olstin. Jest również interesująca mapa z połowy XV w. Sędziwoja z Czechla, który był znajomym Jana Długosza. On na swojej mapie wyrysował Olsztyn i umieścił nazwę Olstin Magnum, w odróżnieniu od Olstin Parvum, czyli Olsztynka.

- Na zaproszeniu postawiłem pytanie, czy Kopernik używał tej nazwy. Mamy dokumenty i autografy kanonika Mikołaja. Okazuje się, że w nich trzy razy występuje Allenstein. Natomiast jego przyjaciel Tiedemann Giese, gdy został następcą Kopernika, jako administrator komornictwa olsztyńskiego, trzy razy użył polskiej nazwy - przybliża dyrektor.

W XVII w. już częściej w korespondencji i na mapach pojawiała się polska nazwa Olsztyna. Przy okazji spotkania przygotowano wystawę map i dokumentów, na której można było zobaczyć tzw. mapę angielską z 1680 r. z nazwą Olstyn. Ta nazwa jest także w korespondencji Warmińskiej Kapituły Katedralnej z rządem pruskim, zaraz po włączeniu Warmii do Prus. - Można powiedzieć, że od XV w. do czasów współczesnych występuje polska nazwa Olsztyna. Można ją znaleźć w dokumentach, choć aby tak się stało, trzeba mieć szczęście - wyjaśnia ksiądz profesor.

Zauważa, że do rozpowszechnienia nazwy polskiej przyczyniła się „Gazeta Olsztyńska”. Już w pierwszym wydaniu, w pierwszej kolumnie artykułu wprowadzającego jest Olsztyn, a po nim w nawiasie nazwa Allenstein.

Na tropie zagadki: Allenstein czy Olstin?   Ciekawym dokumentem jest list do rządu pruskiego z września 1773 r., gdzie widnieje zapis: „Powiat Olsztyński”. Krzysztof Kozłowski /Foto Gość

Wskazuje na gablotę, gdzie są dokumenty lokacyjne. - Wiele oryginałów zginęło, ale na szczęście równocześnie wykonywano kopie tych dokumentów - wyjaśnia i pokazuje cztery kopie lokacyjne z XIV w. - Warmińska Kapituła Katedralna dość przezornie sporządziła dwie identyczne kopie lokacyjne Olsztyna. Jedna znajdowała się na zamku w Olsztynie, druga we Fromborku - wyjaśnia.

Ciekawym dokumentem jest list do rządu pruskiego z września 1773 r., gdzie widnieje zapis: „Powiat Olsztyński”. - Wszystko tak, jak dzisiaj piszemy - podkreśla ks. Kopiczko. - W tym liście ta nazwa po polsku występuje trzykrotnie - podkreśla.

« ‹ 1 › »
Spotkanie w Archiwum Archidiecezji Warmińskiej

Foto Gość DODANE 17.01.2025 AKTUALIZACJA 17.01.2025

Spotkanie w Archiwum Archidiecezji Warmińskiej

​W Archiwum Archidiecezji Warmińskiej odbyło się spotkanie, którego celem było przybliżenie historii polskiej nazwy Olsztyna w minionych stuleciach.  
oceń artykuł Pobieranie..

Krzysztof Kozłowski

|

GOSC.PL

publikacja 17.01.2025 09:55

FB Twitter
drukuj wyślij zachowaj
TAGI:
  • ARCHIWUM ARCHIDIECEZJI WARMIŃSKIEJ
  • OLSZTYN

Polecane w subskrypcji

  • Czy zdarzyło się, że decyzja kolegium kardynalskiego podjęta została pod przymusem? Burzliwa historia konklawe
    • Konklawe
    • Piotr Legutko
    Czy zdarzyło się, że decyzja kolegium kardynalskiego podjęta została pod przymusem? Burzliwa historia konklawe
  • Papież – człowiek Ewangelii
    • Agata Puścikowska / ks. Janusz Chyła
    Papież – człowiek Ewangelii
  • Brat Franciszek. Papież, który nie lękał się gestów symbolicznych, wręcz rewolucyjnych
    • Kościół
    • ks. Rafał Skitek
    Brat Franciszek. Papież, który nie lękał się gestów symbolicznych, wręcz rewolucyjnych
  • Abp Wojda dla „Gościa”: Jesteśmy zapewne na początku wielkiej reformy, zmian, które papież Franciszek zapoczątkował. Widzimy, że były potrzebne
    • Rozmowa
    • ks. Adam Pawlaszczyk
    Abp Wojda dla „Gościa”: Jesteśmy zapewne na początku wielkiej reformy, zmian, które papież Franciszek zapoczątkował. Widzimy, że były potrzebne
  • IGM
  • Gość Niedzielny
  • Mały Gość
  • Historia Kościoła
  • Gość Extra
  • Wiara
  • Foto Gość
  • Fundacja Gość Niedzieleny
  • O nas
    • O wydawcy
    • Zespół redakcyjny
    • Sklep
    • Biuro reklamy
    • Prenumerata
    • Fundacja Gościa Niedzielnego
  • DOKUMENTY
    • Regulamin
    • Polityka prywatności
  • KONTAKT
    • Napisz do nas
    • Znajdź nas
      • Newsletter
        • Zapisz się już dziś!
  • ZNAJDŹ NAS
WERSJA MOBILNA

Copyright © Instytut Gość Media.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Zgłoś błąd

 
X
X
X