700-lecie Pieniężna

publikacja 04.06.2012 16:50

W pierwszych dniach czerwca, małe miasteczko w województwie warmińsko – mazurskim, Pieniężno uroczyście obchodziło 700 – lecie nadania praw miejskich. Historia miasta sięga wcześniejszego okresu.

Goście i władze Pieniężna przy poświęconym głazie pamiatkowym Goście i władze Pieniężna przy poświęconym głazie pamiatkowym

Zachował się zapis w dokumentach sądowych, z 7 kwietnia 1282 roku, kiedy Pundico de Melzak, prawdopodobnie jakiś Prus pochodzący z pola Melcekuke występuje jako świadek.  Jednak po raz pierwszy miasto Melzak nazwano Civitas w 1312 roku. Wtedy to  Kapituła Warmińska powierzyła założenie miasta na prawie chełmińskim.
Warmia, w tym i Pieniężno wyróżniało się zawsze indywidualnością historyczną, wyznaniową i kulturalną. W wielkim szacunkiem wspominało się zasłużonych ludzi tej ziemi: Kopernika, Hozjusza, Kromera, Krasickiego i wielu innych. To między innymi dzięki Mikołajowi Kopernikowi Pieniężno było ważnym ośrodkiem administracyjnym Warmii.  Mikołaj Kopernik był administratorem dóbr wspólnych kapituły warmińskiej. Odwiedzał często zamek
w Pieniężnie, stąd nadawał lokacje sąsiednich wsi. Na początku lutego 1517 roku, zatwierdził prawa lokacyjne osadników w Pełtach. Jak podają źródła, pobyt Kopernika w Pieniężnie datuje się na 22-25 października 1518 roku oraz 11-12 marca 1519 roku. W tym czasie lokował w Gminie Pieniężno takie wsie jak Radziejewo, Łajsy, Łoźnik i Wopy.
W XVIII stuleciu na terenie komornictwa istniało 83 wsi. Większe było tylko komornictwo olsztyńskie i lidzbarskie. Kapituła zrezygnowała z siedziby
w Pieniężnie dopiero w 1685 roku. W Pieniężnie pozostał burgrabia, na zamku stacjonowały straże. Burgrabia nadzorujący siły zbrojne każdego roku był wybierany na posiedzeniu kapituły warmińskiej. Miasto wielokrotnie było niszczone, jednak zawsze odbudowywało się.

Po zakończeniu II wojny światowej, Warmia została włączona do państwa polskiego. Rok po zakończeniu wojny gminę Pieniężno zamieszkiwało jedynie 446 osób przesiedlonych tu głównie z Polski centralnej i zza wschodniej granicy.
Od zakończenia II wojny światowej minęło 67 lat. Pieniężno w wyniku jej działań zniszczone zostało w około 80%. Pomimo upływu czasu do dnia dzisiejszego nie powróciło do swojej dawnej świetlności. Władze samorządowe robią jednak wszystko, aby to zmienić.
Obchodom towarzyszyło wiele wydarzeń, w tym konferencja poświęcona historii Pieniężna, na której swoje referaty wygłosili: profesor Stanisław Achremczyk, jeden z największych znawców Warmii, dyrektor Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie. Zaprezentował historię miasta w referacie Pt.: ”Melzak – Pieniężno miasto Kapituły Warmińskiej”.
O życiu Seweryna Pieniężnego, na cześć, którego miasto w 1947 roku, otrzymało nazwę, opowiedziała redaktor naczelna Gazety Olsztyńskiej Ewa Bartnikowska. Ojciec dr Janusz Brzozowski SVD w referacie „Misyjne Seminarium Duchowne Księży Werbistów w latach 1948 – 2008” przedstawił powojenną historię SVD, zaś Ojciec dr Ludwik Fąs SVD opowiedział o zaangażowaniu Księży Werbistów w Misyjnym Pieniężnie.  Przewodnicząca koła Związku Ukraińców  w Gminie Pieniężno - Halina Stechnacz – Buśko przedstawiła historię Ukraińców w gminie Pieniężno, a Burmistrz Pieniężna Kazimierz Kiejdo „Historię Administracji w Gminie Pieniężno”.
Swoją obecnością obchody jubileuszowe zaszczycił Biskup, Wikariusz Generalny, Wiceprzewodniczący Rady Episkopatu Polski ds. Ekumenizmu, Członek Zespołu Konferencji Episkopatu Polski ds. Społecznych Aspektów Intronizacji Chrystusa Króla, Delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. Ekumenicznej Inicjatywy Theobald  Jacek Jezierski Prepozyt Warmińskiej Kapituły Katedralnej we Fromborku, koncelebrując uroczystą mszę świętą
w Kościele pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła.  Po mszy poświęcił tablicę pamiątkową i obejrzał wystawę w ratuszu miejskim. Wystawa prezentowała zdjęcia miasta, jej zmieniającej się architektury i zabytków kultury. Można było także obejrzeć na fotografiach mieszkańców Pieniężna, szczególnie tych, którzy zamieszkali tu po 1945 roku. Ściany sufitu zawieszone były obrazami pochodzącymi z plenerów malarskich, organizowanych od kilkunastu lat przez Miejską Bibliotekę w Pieniężnie. Swoją autorską wystawę miał w jednym z pomieszczeń ratusza, lokalny twórca pan Stanisław Chorążyczewski, który specjalnie na jubileusz wyrzeźbił postać założyciela miasta trzymającego tabliczkę w ręku z napisem: „Roku Pańskiego 1312 nadano prawa miejskie grodowi dziś zwanemu Pieniężnem”.
Dzisiaj miasto i gminę zamieszkuje niespełna siedem tysięcy ludzi, którzy utrzymują się w największej mierze w rolnictwa. Władze samorządowe w przyszłości chcą postawić na ożywienie turystyki w regionie oraz na nowoczesność poprzez budowę infrastruktury szerokopasmowej i udostępnienia darmowego Internetu mieszkańcom. Ich celem jest, aby turyści odwiedzający Pieniężno, którego historia sięga ponad siedemset lat, zatrzymali się tu na dłużej.