W ramach obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości Instytut Pamięci Narodowej zorganizował konkurs „Niezwyciężeni 1918–2018. Pokolenia Niepodległej”. Chodziło o upamiętnienie osób zasłużonych w walce o suwerenną Rzeczpospolitą, odznaczonych przed 1939 r. Krzyżem lub Medalem Niepodległości.

Uczniowie odkryli bohatera

W konkurs zaangażowało się wiele placówek. W Szkole Podstawowej nr 9 w Olsztynie tematem zajęła się Wiktoria Maksymiuk. – Interesuję się losami mojego kraju i jego bohaterami. Osobą, której dzieje miałam zgłębiać i której miałam przywrócić pamięć, był Franciszek Ksawery Ostrowski, generał z Zatorza, dzielnicy, w której mieszkam i w której znajduje się nasza szkoła – tłumaczy Wiktoria. Wszystko zaczęło się w ubiegłym roku, kiedy uczniowie razem z nauczycielką historii Małgorzatą Dębską odwiedzali zabytkowy cmentarz św. Józefa i natrafili na grób bohatera wojny polsko-bolszewickiej. – To był nasz generał, z Zatorza, i należało poznać jego życie i zasługi – uważa Wiktoria. Żeby zdobyć potrzebne informacje na jego temat, uczennica razem z nauczycielką rozpoczęły poszukiwania informacji w kancelarii parafialnej, w Instytucie Pamięci Narodowej i Archiwum Państwowym. – Najwięcej informacji udzieliło nam Wojsko Polskie z Warszawy, tam znalazły się m.in. zdjęcia dokumentów, dzięki którym dowiedziałyśmy się czego trzeba – opowiada W. Maksymiuk.

Teraz najlepszy czas

Podsumowanie konkursu odbyło się na cmentarzu św. Józefa, przy grobie generała. Wiktoria Maksymiuk przybliżyła jego postać. Urodził się w 1886 r., był synem powstańca styczniowego, uczestniczył m.in. w wojnie rosyjsko-japońskiej, w bitwach podczas I wojny światowej oraz w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku. Za ofiarną pracę wojskową i obywatelską otrzymał w 1934 r. Medal Niepodległości. W 1945 r. zamieszkał w Olsztynie, zmarł w 1957 roku. – Szczególnie w tym wyjątkowym roku bardzo często mówimy o Józefie Piłsudskim, Romanie Dmowskim, Wincentym Witosie i wielu innych, a czasami zapominamy o innych, mniej znanych osobach, których zasługi przecież także sprawiły, że w 1918 r. udało się odzyskać niepodległość, a potem, w 1920 r., obronić ją. Bez nich niepodległości by nie było. Ten rok jest rokiem wyjątkowym, kiedy o nich mówić, jeśli nie teraz? – podkreśla Dawid Zagził z delegatury IPN w Olsztynie. Uczniowie i nauczyciele deklarują, że grób gen. Franciszka Ksawerego Ostrowskiego będzie przez nich odwiedzany i otoczony troską jako symbol tożsamości, świadectwa korzeni i historii.