Zmarł abp Józef Kowalczyk

Józef Kowalczyk urodził się 28 sierpnia 1938 r. w Jadownikach Mokrych k. Tarnowa. Egzamin maturalny zdał w 1955 r. w Liceum Ogólnokształcącym w Radłowie. 1 września 1956 r. rozpoczął studia i formację w Wyższym Seminarium Duchownym "Hosianum" w Olsztynie. Święcenia kapłańskie przyjął 14 stycznia 1962 r. w konkatedrze św. Jakuba w Olsztynie z rąk bp. Józefa Drzazgi. Tego samego roku otrzymał nominację na wikariusza parafii pw. Świętej Trójcy w Kwidzynie.

W październiku 1963 r. podjął studia na Wydziale Prawa Kanonicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie, a 24 lutego 1965 r. wyjechał do Rzymu, by rozpocząć studia na Wydziale Prawa Kanonicznego Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego. W tym czasie ukończył także kurs kanonicznej praktyki administracyjnej przy Kongregacji Soboru (dzisiaj Kongregacja Kleru), podjął współpracę z Sekretariatem Generalnym Synodu Biskupów w Rzymie oraz uczęszczał do studium przy Tajnym Archiwum Watykańskim, które ukończył z dyplomem archiwisty. W 1968 r. uzyskał tytuł doktora prawa kanonicznego na podstawie rozprawy De extraordinario confirmationis ministro.

W tym samym roku rozpoczął trzyletnie Studium w Rocie Rzymskiej, ukończone w 1971 r. tytułem adwokata Roty Rzymskiej. 19 grudnia 1969 r., z rekomendacji kard. Stefana Wyszyńskiego, podjął pracę w Kongregacji ds. Dyscypliny Sakramentów. W tym czasie współdziałał w organizowaniu Sekretariatu Synodu Biskupów, kierowanego przez bp. Władysława Rubina, wspierał sekcję rzymską Ogólnopolskiego Komitetu Beatyfikacji Ojca Maksymiliana Kolbego, został członkiem Zespołu Stolicy Apostolskiej ds. Stałych Kontaktów roboczych z przedstawicielami rządu PRL. 10 lutego 1977 r. otrzymał godność Kapelana Jego Świątobliwości, a 2 stycznia 1987 r. - Prałata Honorowego Jego Świątobliwości. W 1987 r. został mianowany kanonikiem rzeczywistym Warmińskiej Kapituły Katedralnej.

18 października 1978 r., z polecenia papieża Jana Pawła II, został przeniesiony z Kongregacji ds. Dyscypliny Sakramentów i Kultu Bożego do Sekretariatu Stanu i otrzymał misję utworzenia Sekcji Polskiej. Tego samego roku został mianowany przewodniczącym Komisji ds. Publikacji Pism Karola Wojtyły sprzed powołania go na biskupa Rzymu. Funkcję tę pełnił do 2000 r. W 1981 r. brał czynny udział w ustanowieniu Watykańskiej Fundacji Jana Pawła II i opracowaniu jej statutu. Jako kierownik Sekcji Polskiej Sekretariatu Stanu brał udział w licznych zagranicznych pielgrzymkach papieża Jana Pawła II.

17 lipca 1989 r. zostały wznowione stosunki dyplomatyczne między Stolicą Apostolską i Polską, a 26 sierpnia 1989 r. - bullą Jana Pawła II - ks. Kowalczyk został mianowany nuncjuszem apostolskim w Polsce i podniesiony do godności arcybiskupa tytularnego Heraklei. Święcenia biskupie przyjął 20 października 1989 r. w bazylice św. Piotra z rąk papieża Jana Pawła II. Jako zawołanie biskupie przyjął słowa: Fiat voluntas Tua.

Z Rzymem pożegnał się 23 listopada 1989 r. Trzy dni później, 26 listopada, uroczystą Mszą św. w warszawskiej katedrze św. Jana Chrzciciela rozpoczął misję nuncjusza apostolskiego wobec Kościoła katolickiego w Polsce, a 6 grudnia 1989 r. złożył w Belwederze listy uwierzytelniające na ręce prezydenta Polski gen. Wojciecha Jaruzelskiego. W czasie trwania misji doprowadził do przywrócenia Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego w 1991 r. oraz przygotował całościową reorganizację kościelnych struktur administracyjnych w Polsce, która dokonała się bullą Jana Pawła II Totus Tuus Poloniae populus z 25 marca 1992 r. Kolejne dopełnienie reformy strukturalnej Kościoła w Polsce miało miejsce w 2004 r. i polegało na ustanowieniu dwóch nowych diecezji - bydgoskiej i świdnickiej oraz jednej nowej metropolii łódzkiej. Zakończenie tej reformy miało miejsce 18 grudnia 2009 r., gdy tytuł prymasa Polski powrócił do arcybiskupa gnieźnieńskiego durante munere.

Jako nuncjusz apostolski w Polsce negocjował tekst umowy konkordatowej i 28 lipca 1993 r. podpisał konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską. Wymiany dokumentów ratyfikacyjnych dokonano w Watykanie 25 marca 1998 r. i miesiąc później konkordat wszedł w życie.

Uczestniczył w pracach mających na celu powołanie wydziałów teologicznych na uniwersytetach państwowych w Opolu, Olsztynie, Katowicach, Toruniu, Szczecinie oraz przy przekształceniu warszawskiej Akademii Teologii Katolickiej w Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Otrzymał doktoraty honoris causa: Akademii Rolniczej w Krakowie, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu.

Był Honorowym Obywatelem Sandomierza, Kwidzyna, Chojnic oraz powiatu tarnowskiego i gminy Wietrzychowice. Został odznaczony: Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski "Polonia Restituta", Wielkim Krzyżem Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec, Wielkim Krzyżem Orderu Republiki Portugalskiej, Krzyżem "Pro Piis Meritis" Suwerennego Rycerskiego Zakonu Szpitalników św. Jana Jerozolimskiego (Kawalerów Maltańskich), Wielkim Orderem św. Zygmunta Diecezji Płockiej oraz Medalem "Milito pro Christo" Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego. Był również laureatem odznaki honorowej Bene Merito za działalność wzmacniającą pozycję Polski na arenie międzynarodowej, przyznaną przez Ministra Spraw Zagranicznych RP, nagrody "Orli Laur" przyznanej przez kapitułę konsulów honorowych w Polsce oraz godności Wybitnej Osobistości Pracy Organicznej i statuetki Złotego Hipolita od Towarzystwa im. H. Cegielskiego, tytułu honorowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II Deo et Patriae deditus (Bogu i Ojczyźnie oddany), Medalu Uniwersytetu Opolskiego.

Był inicjatorem budowy w rodzinnej miejscowości (Jadowniki Mokre) Ośrodka Opiekuńczo-Rehabilitacyjnego dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz Izby Pamięci Pontyfikatu Jana Pawła II przy tym ośrodku. 8 maja 2010 r. została ogłoszona decyzja papieża Benedykta XVI o mianowaniu go arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim, prymasem Polski. Ingres do katedry gnieźnieńskiej odbył 26 czerwca 2010 r. Urząd ten pełnił do maja 2014 r. Przed przejściem w stan spoczynku w maju 2014 r., do czasu objęcia stolicy gnieźnieńskiej przez abp. Wojciecha Polaka (7 czerwca 2014 r.), pełnił funkcję administratora apostolskiego archidiecezji gnieźnieńskiej.

Był autorem licznych publikacji, m.in.: "Na drodze konsekrowanej" (1998), "Służyć słowu" (2000), "Tym, którzy Polskę stanowią" (2003), "Jestem wpisany w Ciebie nadzieją. Świadectwa po śmierci Jana Pawła II" (2006), "Dojrzewanie czasu" (1998), "Otwórzcie serca Chrystusowi, który przychodzi z darem pokoju" (2003), "Świadectwo i służba. Rozmowy o życiu i Kościele" (2008).